Lịch sử làng đá non nước Đà Nẵng

Đôi nét làng đá non nước mỹ nghệ

Làng Nghề Điêu Khắc Đá Mỹ Nghệ Non Nước, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng có từ rất lâu đời, được hình thành từ giữa thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XVIII.
Sản phẩm đá Non Nước hiện nay rất phong phú về màu sắc và đa dạng về chủng loại. Gồm có các màu đen, trắng của đá vôi, màu xanh biếc, màu hồng, hường, tím, vân gỗ của đá cẩm thạch; màu vàng, xanh và đất của đá sa thạch…

Các sản phẩm đá non nước

Từ những màu sắc đó, các nghệ nhân và thợ điêu khắc đã lựa chọn và thực hiện các tác phẩm hoàn hảo hơn, góp phần nâng cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm như: tượng Phật, người với chất liệu đá trắng; tượng sư tử, lân, rồng, phượng… thường chọn đá màu trơn hoặc có vân; đá sa thạch thường dùng để tạc tượng vũ nữ Chăm và một số đá quý khác dùng để tạc bàn ghế, trang sức, tách trà… Do nguồn đá tại chỗ không còn nên các cơ sở sản xuất từ nhiều năm trước đã đặt mua đá ở các tỉnh phía Bắc. 5 năm trở lại đây, làng đá nhập các loại đá quý ở Ấn Độ, Pakistan về làm nguyên liệu sản xuất, duy trì công việc để làng nghề không bị mai một. Làng nghề đá Non Nước hiện có hơn 500 hộ sản xuất và kinh doanh đá, thu hút gần 3.000 thợ và nghệ nhân, trong đó có những gia đình đã theo nghề trên ba đời. Dưới thời vua Tự Đức, các nghệ nhân của làng đã được vua triệu về kinh đô Thuận Hóa làm công việc đốc công theo dõi việc điêu khắc đá ở các cung điện, lăng tẩm. Hiện nay, làng đá có rất nhiều nghệ nhân nổi tiếng bởi sự tài hoa và đạt trình độ nghệ thuật cao trong tác phẩm điêu khắc đá của mình như: Nguyễn Long Bửu, Nguyễn Hùng, Nguyễn Việt Minh… Nhiều nghệ nhân điêu khắc của làng còn được mời tham gia chế tác trong quá trình xây dựng nhiều chùa chiền nổi tiếng trong cả nước, mà gần đây nhất là chùa Bái Đính (Ninh Bình). Ban đầu kỹ thuật chế tác đá Non Nước - Ngũ Hành Sơn chỉ được đào tạo theo kiểu truyền nghề và chủ yếu dựa theo kinh nghiệm và trí nhớ. Nhưng dần dần về sau, do nhu cầu phát triển nhiều nghệ nhân đã mở các lớp đào tạo tại chỗ và có những người đã cho con cái theo học các trường đại học mỹ thuật trong nước. Ngày nay nhiều nghệ sĩ đã chuyên sâu sáng tác kết hợp giữa cổ truyền và hiện đại. Hiện nay nghề điêu khắc đá Mỹ nghệ Non nước không chỉ nổi tiếng trong phạm vi quốc gia mà còn được nhiều nước trên thế giới và những người sành chơi đồ mỹ nghệ biết đến.